Bacak Sendromu Belirtileri ve Tedavisi

Bacak sendromu, toplumda yaygın olarak görülmesine rağmen, fazla bilinmeyen bir rahatsızlık olduğundan, hastalar yıllarca bunu tedavi ettirmeden yaşamaktadır. Huzursuz bacak sendromu olarak da bilinen bu rahatsızlık, genellikle dinlenme sırasında bacaklarda yanma, uyuşma, karıncalanma, iğnelenme ve ağrı gibi belirtilerle ortaya çıkar. Kendini bacağın şiddetli bir şekilde hareket ettirme isteğiyle gösteren nörolojik kökenli bir hastalıktır. Fakat bu rahatsızlığın karakteristik özelliği, bacaklardaki belirtilerin hareketle birlikte azalmasıdır. Bacak sendromu genellikle iki bacağı birden etkiler, nadiren tek taraflı olur. Bazen kollara, ellere ya da başka alanlara kadar yayılabilir.

Hastalarda belirtilerin akşam saatlerinde ortaya çıkması nedeniyle, uyku bozuklukları yaşanır. Bunun dışında hastalarda %80 oranında uykuda görülen, periyodik bacak hareketleri denilen istemsiz hareketler ortaya çıkar. Bu durum da uyku düzenini etkileyen bir sorundur. Bacak sendromu ileri yaştaki kişilerde daha fazla olsa da her yaştan kişide etkili olabilir. Kadınlar bu konuda erkeklere oranla 2 kat daha risklidir. Bacak sendromu görülme sıklığı toplumda %1-15 kadardır. Ülkemizde ise %3-5 kadardır. Fazla bilinmeyen bir rahatsızlık olduğundan, hastaların çoğunluğu da bu sorunla yaşamlarına devam etmektedir.

Bu rahatsızlığın tanısına yardımcı olacak özel bir test yoktur. Ancak hastadaki belirtiler sorgulanarak, bacak sendromu tanısı konulabilir. Bu belirtiler arasında;

Bu belirtilerin dışında yapılacak bazı kan tetkikleri ile bütün gece uyku çalışması incelemesi bacak sendromu ayırıcı tanısına yardımcı olur.

Bu rahatsızlığı olan kişilerde, genellikle bir sebep bulunamamaktadır. Bu hastalara primer bacak sendromu denir. Bu hastaların ailesinde bu hastalığın bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Özellikle 40 yaşından genç olan hastalarda genetik geçiş daha fazla olur. Sebebi belirlenemeyen hastaların yarısında genetik yatkınlık bulunabilir. Bazı uzmanlar beyindeki dopamin adlı maddenin azalmasından bacak sendromunun oluştuğunu ileri sürer. Bunların dışında, demir eksikliği, şeker hastalığı, ilerlemiş böbrek yetmezliği, Parkinson hastalığı, gebelik, romatoid artrit ve sinirleri etkileyen sorunların da bacak sendromu nedenleri olabileceği düşünülmektedir. Hastaların kullandığı bazı ilaçlar da bacak sendromu belirtilerini kötüleştirebilir. Özellikle tansiyon, soğuk algınlığı, depresyon ve bulantı ilaçları bunda etkilidir. Bunun yanında sigara ve alkol içeren içecekler de belirtileri kötüleştirir.

Bu rahatsızlık tanı konursa, tedavi edilebilir. Hastalarda ilaç tedavisinden önce, bacakları rahatlatacak tedbirler alınır. İlk olarak hastanın kendisi basit önlemler almalı ve yatak odasını düzenlemelidir. Belirtileri kötüleştirebilecek sigara ve alkolden uzak durmalı, ilaçlarını doktora ileterek, dokunacak olanları değiştirmelidir. Bacak sendromu nedeni biliniyorsa, bunun giderilmesi gerekir. İlaç tedavisinde ise dopaminerjik ilaçlar, bazı sara ilaçları ve narkotik grubu gibi ilaçlar kullanılabilir.

Huzursuz bacak sendromu (HBS) yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bir rahatsızlıktır. Bu nedenle, aşağıdaki önerilere dikkat edilmesi faydalı olabilir:

Bu öneriler, tıbbi tedaviye ek olarak huzursuz bacak sendromunun yönetiminde yardımcı olabilir.